WANDELINGEN IN HOENSBROEK

9.

Voormalig mijnspoor

Met het oog op de aanleg van de Staatsmijn Emma in Treebeek en later ook de Staatsmijn Hendrik in Brunssum werd in 1908 begonnen met de aanleg van het mijnspoor, dat in Nuth aansloot aan het NS-spoor. Dat NS-spoor was toen nog maar een baanvak van Roermond naar Sittard en via Heerlen naar Herzogenrath, dat al 1896 geopend was. Maar in 1913 komt de verbinding tussen Roermond en Eindhoven gereed en is het vervoer per spoor naar het westen van Nederland mogelijk.

Het staat niet omschreven, maar het hoge mijnspoortalud dat Hoensbroek doorsneed, was waarschijnlijk geheel opgevuld met het mijnsteenafval, dat bij de schachtaanleg van de Staatsmijn Emma vrij kwam. Want pas in 1914 werd het mijnspoor doorgetrokken naar de Staatsmijn Hendrik in Brunssum. Daar lag later de afvalberg van beide mijnen, in Hoensbroek is nooit een mijnstort geweest.

Het mijnspoor van Nuth naar de Emma werd aangelegd voor de som van fl.900.100, 00 inclusief de kunstwerken zoals de bruggen, tunnels en onderdoorgangen.

Personenvervoer
Het is helemaal in de vergetelheid geraakt, maar dit mijnspoor naar Nuth gebruikte men destijds ook voor personenvervoer. Ten behoeve hiervan werd in 1917 bij de brug aan de Akerstraat een personeelsperron en een dubbele trap met ijzeren leuningen aangelegd voor de prijs van fl. 6.652,90. Op oude ansichtkaarten is het perron en de brede trap rechts van dit mijnspoor nog duidelijk te zien. De Staatsmijnen hebben dit personenvervoer van station Nuth naar de Emma en de Hendrik in 1920 overgedragen aan de NS en pas in 1932 is deze lijndienst opgeheven. In een schrijven van 2 feb. 1918 staat omschreven welke personen recht hadden op kosteloos vervoer tussen station Nuth en de staatsmijnen Emma en Hendrik.

• - voor beambten der Staatsmijnen
• - voor arbeiders in dienst van de Staatsmijnen;
• - voor arbeiders in dienst van aannemers van werken voor de Staatsmijnen;
• - voor arbeiders in dienst van aannemers van woningen waarvan de huur door de Staatsmijnen gegarandeerd wordt;
• - voor familieleden van beambten der Staatsmijnen voor zover de plaats in de rijtuigen zulks toelaat;
• - voor schoolkinderen van den scholen in Treebeek voor zover de plaats in de rijtuigen zulks toelaat.

Overigens was dit kostenloos vervoer geen privilege voor de werknemers uit Nuth, maar voor alle werklieden die van elders met de trein tot Nuth reisden en daar overstapten op de ’Joepentrein’, zoals deze verbinding al snel genoemd werd.
In de jaren dertig komt het Juliana kanaal gereed en wordt in Stein een kolenoverslag haven aangelegd en het mijnspoor vanuit Nuth doorgetrokken naar deze haven.















De steenfabriek op de Steenberg
Hoewel op de oudste ansichtkaarten en foto’s is te zien dat de eerste gebouwen van de Emma meest houten noodgebouwen zijn werden al in 1908 op de huidige Steenberg (de wijk Mariagewanden) veldbrandovens opgebouwd, waar de voor de bouw benodigde bakstenen gebrand werden. Deze ovens lagen boven op de berg, op hoogte tussen de huidige Sleinadastraat en de Hermesweg.
Voor de zeven meter diepe insnijding van het mijnspoortraject bij de Steenberg moest 700.000 ton grond afgegraven worden. In het bestek voor de aanleg van de spoorlijn staat duidelijk omschreven dat van die 700.000 ton al 500.000 ton is afgegraven en die zijn waarschijnlijk gebruikt voor de baksteenproductie aldaar. De overige 200.000 ton grond moet volgens bestek gebruikt worden voor de opvulling en egalisatie van het spoorwegemplacement bij de aansluiting op het NS-spoor bij Nuth.


terug naar pagina 'Wandelingen in Hoensbroek'